Speel je vaardig; een praktisch boek om executieve functies te ontwikkelen met behulp van spellen.
Boek; Speel je vaardig
Heidi van der Westerlaken-Vriens is de schrijfster van het boek Speel je vaardig. Zij is leerkracht in het basisonderwijs en gespecialiseerd in talentontwikkeling en hoogbegaafdheid. Ik mocht haar mooie boek bekijken en hier een review over schrijven. Dit boek is bruikbaar voor iedereen die wil werken aan de ontwikkeling van executieve functies met behulp van spellen. Of je nu leerkracht bent of ouder. In het boek staan tientallen spellen die je kunt gebruiken in de klas of thuis.
Wat zijn executieve functies nu eigenlijk?
Het boek begint met een klein stukje theorie. Executieve functies zijn de vaardigheden die nodig zijn om te leren. Richard Guare en Peg Dawson (2010) onderscheiden daarbij de gedragsvaardigheden en de denkvaardigheden. De gedragsvaardigheden zijn ; respons-inhibitie, emotieregulatie, volgehouden aandacht, taakinitiatie, flexibiliteit en doelgericht gedrag.
De denkvaardigheden zijn; planning/prioritering, organisatie, werkgeheugen, timemanagement en metacognitie.
Het is voor iedereen belangrijk dat onze executieve functies voldoende zijn ontwikkeld om te kunnen functioneren in de maatschappij. Helaas is dat alleen niet altijd zo, daarom is het belangrijk om deze vaardigheden te trainen. Een werkwijze om aan deze vaardigheden te werken kan zijn door gebruik te maken van spellen. Kinderen vinden dit leuk om te doen en hebben vaak niet in de gaten dat ze aan het leren zijn. Als leerkracht kun je met het kind de terugkoppeling maken van het dagelijkse schoolwerk naar het spel. Bijvoorbeeld; weet je nog hoe je dat toen hebt aangepakt bij het spel? Hoe heb je toen doorgezet?
Heel veel Spellen
Door het spelen van spelletjes wordt er aan heel veel executieve functies gewerkt; kinderen moeten flexibel zijn, ze moeten een plan bedenken, ze moeten om kunnen gaan met emoties, op de beurt kunnen wachten, tegen hun verlies kunnen etc. Kinderen die veel spellen spelen zullen hun gedrags- en denkvaardigheden beter ontwikkelen dan kinderen die zelden tot nooit spelletjes spelen.
Wanneer je als leerkracht spellen gaat inzetten om te werken aan de executieve functies is het belangrijk dat je dit ook kunt begeleiden. Veel spellen kunnen zelfstandig gespeeld worden, maar het is belangrijk om met het kind in gesprek te gaan en te evalueren op het proces. In het boek zijn ook signalerings- en registratiebladen opgenomen om dit bij te houden. Samen met het kind kun je deze bladen invullen en doelgericht aan één vaardigheid werken. Oudere kinderen kunnen het blad zelf invullen. Ook zijn er richtvragen opgenomen voor het gesprek dat je met de leerling voert.
De spellen in het boek zijn opgedeeld in vier categorieën; logische denkspellen voor 1 speler, strategische denkspellen, coöperatieve spellen en reactiespellen. In elke categorie staan spellen voor ieder leeftijd. De meeste spellen zijn oplopend in moeilijkheidsgraad en daardoor al snel te spelen.
Mijn mening
Het eerste wat ik dacht was; had ik dit boek maar toen ik mijn Meesterstuk schreef voor de Master SEN opleiding in 2013. Ik ben toen bezig geweest met het inrichten van het kleuterleerplein op onze school. Een leerplein met uitdagende materialen voor slimme kleuters. De smart games waren toen echt favoriet. Ook in mijn groep 4 vorig jaar zijn deze games veel gespeeld.
Fijn dat voor elke categorie de executieve functies staan uitgeschreven. Bij elk spel staat genoteerd welke vaardigheden het meest ontwikkeld worden. Er is een beknopte en duidelijke uitleg voor elk spel; het doel, de voorbereiding, het spelverloop en het einde worden allen benoemd. Via een QR-code kun je nog een instructiefilmpje bekijken. Ook leuk om samen met de kinderen te doen.
Het boek ziet er heel duidelijk en overzichtelijk uit. Praktisch voor elke school. Meer weten of het boek bestellen, kijk dan op www.speeljevaardig.nl
Deze blog is geschreven in samenwerking met Speel je vaardig.